19 lat Internetu w Polsce vs rynek wirusów

Dzień 17 sierpnia jest dniem urodzin. Nie moich ;).

17 sierpnia 1991 roku uważa się za początek Internetu w Polsce (w związku z pierwszą wysłaną pocztę elektroniczną między Warszawą a Kopenhagą).

Kolejna data to raptem kilka dni później, 23 sierpnia: przychodzi odpowiedź na wiadomość wysłaną od nas – odpowiada Hamburg.

Zobaczmy zatem, jak z biegiem lat polskiego Internetu rozwijał się rynek wirusów i zagrożeń. W dzisiejszych czasach wszyscy znają sieć i wirusy. Znają także antywirusy… ale jak  to się zaczęło? Przyjrzyjmy się, jak rozwijał się rynek wirusów, przemierzając streszczoną wersję rozwoju polskiego Internetu.

Wróćmy do początku.

• Sierpień 1991. Populacja wirusów komputerowych osiąga liczbę 300 sztuk. Pojawiają się kolejne programy antywirusowe i na rynku pojawia się Norton AntiVirus i Central Point Antivirus.

• W 1992 roku pojawia się pierwszy komercyjny dostawca Internetu w Polsce – ATM S.A. W tym samym roku śmiercią naturalną ginie większość wirusów dla odchodzących w zapomnienie platform niekompatybilnych z IBM i MS-DOS. Rok 92 to również pojawienie się pierwszego wirusa dla Windows! Zwał się on Win.Vir_1_4 i potrafił infekować pliki wykonywalne systemu. To początek i bardzo mocno ograniczone możliwości, ale też początek nowego rozdziału w świecie komputerów! Na rynek w Czechosłowacji wkracza Anti-Virus Guard. Prekursor naszego AVG, pradziadek tego co mamy w użytku dziś.

• W 1993 roku powstaje pierwszy, polski serwer www oraz strona www.fuw.edu.pl. W tym samym roku zarysowują się pierwsze kształty podziemia cyberprzestępców i rozwijają się metody infekcji, pojawiają się kolejne wirusy polimorficzne. Na rynek tej dobrej strony wkracza Microsoft ze swoim Antivirusem, który mimo dobrego startu na rynku i pozytywnych opinii finalnie zostaje wstrzymany i zamknięty.

• 1994 rok przynosi pierwsze polskie grupy sieci Usenet. Pojawiają się pl.polwro, pl.listserv.polip. W tym samym roku świat wirusów dotykają pierwsze dwa polimorfy z prawdziwego zdarzenia – SMEG.Pathogen i SMEG.Queeg. Zaczynają się również pierwsze epidemie wirusów komputerowych. Sprawcą pierwszej jest polimorficzny wirus OneHalf. Do rynku konkurencji czyli antywirusów dołącza w 94 roku Antiviral ToolkitPro autorstwa Kaspersky`ego.

• Rok później, w 1995 powstaje pierwsze www instytucji kulturalnej – Centrum Sztuki Współczesnej. W kwietniu powstaje Polbox trzecia firma z koncesją dostawcy internetowego w naszym kraju, w maju dołącza TP S.A. 16 listopada 1995 roku NASK rozsyła list o zmianie w cenniku usług. Zajrzyj pod ten link. Powyższy list informuje o wprowadzeniu opłat za ruch od stycznia 1996; ceny mają wzrosnąć od kilku do kilkudziesięciu razy co spotyka się z poruszeniem nawet w rządzie i określane jest próbą zdławienia ruchu w sieci. 30 grudnia 1995 ma miejsce włamanie na serwer www NASK i podmiana treści stron przez hakera „Gumisia”.

• Rynek wirusów zostaje atakowany przez wirusy przenoszone na płytach CD-ROM. Najgłośniejszy epizod tego okresu to dostarczenie przez Microsoft beta testerom płyt z Windows 95 wzbogaconych o wirusa From. Rok 95 obok wydarzeń w Polsce to również pierwsze makro wirusy dla MS Word, a później dla całego pakietu Office. Ostatnie z głośnych wydarzeń tego roku, o którym warto wspomnieć to pierwszy, znany wyrok w cyberprzestępczości.

16 stycznia New Scotland Yard’s Computer Crime Unit doprowadził do postawienia przed sąd Christophera Pile’a za tworzenie i rozpowszechnianie wirusów. Bezrobotny Pile, czy też Black Baron – jak zwano go w podziemiu, został oskarżony o napisanie wirusów Queeg i Pathogen, jak również generatora polimorficznego SMEG. Po 10 miesiącach Pile przyznał się do winy i został skazany na 18 miesięcy pozbawienia wolności.

• Kolejny rok przynosi ogólnodostępny numer dostępowy 0-20 21 22 umożliwiający dostęp do Internetu przez modem. W tym samym roku w Polsce powstaje free.polbox.pl pierwszy serwer darmowych kont e-mail. Równolegle z tymi wydarzeniami do historii przechodzi epidemia Win.Tentacle będącego pierwszym wirusem wykrytym na wolności, który atakował system Windows. Rok 1996 przynosi również pierwsze 32 bitowe wirusy zdolne infekować pliki exe. Ojcem jest OS2.AEP.
• 1997 rok przynosi nam początek domen art.pl oraz pierwszy darmowy serwer www. Prekursorem jak w przypadku poczty elektronicznej jest free.polbox.pl. Świat wirusów pędzi dalej. Premiera Office 97 skutkuje wysypem makro wirusów atakujących Worda i Excela. 97 rok to również narodziny Kaspersky Lab, Data Fellows przemianowanego później na F-Secure. AVG sięga za granicę i rozpoczyna dystrybucję swoich produktów w Niemczech i Wielkiej Brytanii.
• 1998 rok to pierwszy koncert w internecie! Więcej na ten temat na tej stronie. 1.12.1998 to zmiana cen usług przez TP S.A, strajk internautów, a finalnie włamanie przez SSH 1.2.22 do www.tpsa.pl i podmiana zawartości www. Rynek wirusów to przede wszystkim znany wielu Win32.Marburg. Polimorf, którego pierwsze przejawy odnotowano na płytce z grą Wargames dołączaną do magazynu PC Gamer w kilku krajach. Rodzą się pierwsze robaki typu Worm, na świat wychodzą pierwsze szkodniki pisane z wykorzystaniem VB Script. Rok 1998 to również początek testów VB 100% przeprowadzanych przez Virus Bulletin. AVG rozpoczyna dystrybucję w USA.
• Grudzień 1999 roku to start allegro.pl. W świecie wirusów poruszenie wywołują epidemie wirusów rozprzestrzeniających się jako załączniki e-mail, wirusy wykorzystujące MS Outlook oraz pierwsze wormy na luki przeglądarki Internet Explorer. Świat komputerów drży przed problemem roku 2000 Y2K.
• W 2000 roku do operatorów ogólnokrajowych dołącza Telefonia Dialog S.A., startuje portal Money.pl. 5 maja przynosi epidemię wirusa LoveLetter (I love you), który doczekał się ponad 90 mutacji. Rozsyłał się z wykorzystaniem poczty e-mail do wszystkich kontaktów z książki adresowej Outlooka.
• 15 stycznia 2001 roku to start usługi Neostrada w ofercie TP S.A. 26 września 2001 przynosi nam polską edycję Wikipedii. Świat wirusów zmaga się z epidemiami CodeRed, Nimda.Worm, kolejnymi mutacjami LoveLetter. Rozpoczyna się era wykorzystywania luk w oprogramowaniu do atakowania systemów, pojawiają się pierwsze wirusy napisane w języku PHP. Rodzą się wirusy bezplikowe czyli rezydentne, egzystujące tylko w pamięci RAM. Pierwsze ataki wirusów sięgają komunikatorów internetowych MS Messneger oraz ICQ.
• W 2002 roku 20.7% rodaków według badań analitycznych ma dostęp do internetu. Przyjęła się na dobre poczta elektroniczna e-mail, użytkownicy sieci w zdecydowanej większości deklarują korzystanie z więcej niż jednego konta e-mail. Na rynku wirusów niechlubnym liderem okazał się robak Klez. Sprawca największej epidemii w 2002 roku. 6 na 10 infekcji dotyczyło Worm.Klez w wariantach Klez.e i Klez.f.
• 2003 rok przynosi Internetowi coraz więcej z jego obecnej postaci. Według badań InternetStandard 6 na 10 wiadomości e-mail to spam. Rozpędu nabiera rynek reklamy w sieci, rusza coraz więcej płatnych usług internetowych. NASK wprowadza do użytku domeny ze znakami narodowymi.

Jak wynika z badania Interbus przeprowadzonego przez TNS OBOP w listopadzie 2003 roku – liczba Internautów w Polsce wynosi 7,1 mln, co stanowi 23% osób powyżej 15 roku życia.

• W 2003 roku miejsce miały 3 wielkie epidemie. Pierwszym sprawcą jest Worm.Slammer, który przez lukę w MSSQL Server w krótkim czasie zainfekował tak znaczącą liczbę komputerów i zwiększył ruch sieciowy na portach 1433 i 1434, że podłamało się kilka kluczowych segmentów infrastruktury sieci. Eksperci szacowali, że ruch wzrósł z 40% obciążenia serwerów aż do 90%. Kolejni mąciciele to wykorzystujący lukę IFRAME w Outlooku Tantaos.b oraz Worm.Sobig będący sprawcą epidemii tworzącej komputery zombie wykorzystywane do ataków DoS. Tanatos oraz Sobig spotykane są na wolności po dziś dzień.

Tak rysują się początki Internetu w Polsce, w mocno telegraficznym skrócie przyrównane do najważniejszych wydarzeń w temacie wirusów komputerowych.

Podsumowując powyższe lata łatwo zauważyć, że  jedna cecha łączy oba przedstawiane przeze mnie tematy. Zarówno Internet jak i szkodniki rozwijały się w zastraszającym tempie. W chwili gdy Polska stała się kolejnym krajem z dostępem do sieci, komputery opierały się zagrożeniu ze strony dziś śmiesznej liczby 300 wirusów. Nim wkroczyliśmy wspólnie w XXI wiek znaliśmy już epidemie, wirusy polimorficzne i backdoory.

Na progu nowego millenium to nie problemu roku 2000 mieliśmy się bać, a wirusów. Tuż po 2000 roku epidemie Worm.Klez, później Tanatosa, Sobiga były wróżbą tego co czeka nas teraz. W ostatnich latach liderami niechybnego rankingu wirusów są Conficker, Sality, Virut, PSW.OnlineGames. Tak jak internet wciąż nabiera rozpędu i zaskakuje nas coraz to nowymi możliwościami, tak i krok w krok z nim pędzą wirusy.

Nie próbuję się zastanawiać jakie wirusy będą kiedyś (jak z filmów s-f?) ale pamiętam, że… Licho nie śpi ;).

Na koniec zostawiam Was z kilkoma obrazkami w ramach retrospekcji i ciekawostki jak to kiedyś wyglądało.

Pomoc, bez której bym się nie obył: //kalendarium.icm.edu.pl/

___

Artykuł powstał dzięki CORE – polskiemu dystrybutorowi antywirusów AVAST i AVG. AVAST Internet Security to dobry program antywirusowy. Zaufało nam już 300 milinów ludzi na całym świecie!