Każdemu z nas może się zdarzyć utrata danych z dysku komputera. Przyczyny są różne – awaria urządzenia, szkodliwe oprogramowanie (wirus), przypadkowe skasowanie przez użytkownika, mechaniczne uszkodzenie sprzętu. Co zrobić w tej sytuacji? A przede wszystkim – czego absolutnie NIE ROBIĆ?

Jak odzyskać stracone dane – co wolno a czego nie wolno robić

Metody DIY (zrób to sam) – nie zawsze dobre rozwiązanie

W krytycznych chwilach niekiedy zapominamy, że Internet to nie tylko skarbnica wiedzy, ale również jeden wielki śmietnik i trzeba odróżnić jedno od drugiego. Jeżeli chodzi o odzyskiwanie danych, „dobrych rad” jest chyba tyle samo, ilu użytkowników komputerów.

Zwykle pierwsze, co przychodzi nam do głowy, to użycie programu CHKDSK, używanego w przypadku stwierdzenia problemów z wydajnością urządzenia. W przypadku utraty danych jednak nie znajdzie to zastosowania. Istnieje natomiast ryzyko ich bezpowrotnej utraty.

Dlaczego?

Otóż utracone dane można odzyskać, w wielu wypadkach w całości. Należy jednak, po stwierdzeniu ich utraty, zachować spokój i nie próbować w panice wielokrotnie wyłączać i włączać komputera. To ważne, ponieważ, mimo że system pokazuje brak danych, nie zostały one skasowane i wciąż znajdują się w pozornie pustych sektorach dysku.

Sektory te zostały jedynie oznaczone przez system jako przygotowane do nadpisania. Każda operacja, także włączenie i wyłączenie urządzenia, powoduje nadpisywanie danych, które czyni utratę poprzednich danych nieodwracalną.

Lepiej więc nie używać programu CHDSK – unikniemy zniszczenia zawartości dysku.

Czy mam fizycznie otworzyć dysk? Lepiej nie…

Otwarcie dysku? Nigdy nie należy tego robić! Dysk jest bardzo skomplikowanym, a jednocześnie delikatnym urządzeniem i wszelkie czynności w jego wnętrzu, a nawet sam proces otwierania, powinny być prowadzone przez odpowiednio przygotowanego i doświadczonego fachowca, z użyciem specjalistycznych narzędzi. Zresztą jest to czynność, którą wykonuje się w ostateczności, kiedy wszystkie inne sposoby odzyskania danych zawiodły. Każda ingerencja we wnętrze dysku w niewłaściwy sposób i w nieodpowiednich warunkach może zakończyć się trwałym uszkodzeniem dysku i bezpowrotną utratą jego zawartości.

A może zamrozić dysk?

Włożenie dysku do zamrażalnika? Kolejna „dobra rada”, która z pewnością zakończy się nie tylko utratą danych, ale i nieodwracalnym uszkodzeniem dysku. Po wyjęciu z kilkugodzinnego mrożenia, w temperaturze pokojowej następuje skraplanie i obudowa staje się mokra – tak wewnątrz jak i na zewnątrz. Woda dostaje się bezpośrednio na powierzchnię talerzy, a za sprawą szybkości ich obrotów oraz odległości jednego od drugiego zaledwie kilku nanometrów, dopełnia dzieła zniszczenia.

Czy ryż pomoże mi odzyskać dane?

Podobnie nieprzydatna jest rada, aby dysk, który miał styczność z wodą, umieścić w naczyniu z ryżem, który tę wodę wchłonie. Owszem, wchłonie. Ale przy okazji pył ryżowy może zanieczyścić dysk i zamiast odzyskać dane, otrzymamy co najwyżej kleik ryżowy.

Postępowanie rozważne – zawsze się opłaca

Po jednokrotnej nieudanej próbie zresetowania komputera należy go wyłączyć i przystąpić do samodzielnego odzyskiwania danych za pomocą jednego z programów odzyskujących (obecnie w sieci dostępnych jest wiele programów, zarówno płatnych, jak i bezpłatnych, umożliwiających przynajmniej częściowe odzyskanie utraconych danych).

Jeśli jednak zupełnie nie czujemy się na siłach w kwestii samodzielnej próby odzyskania danych, zawsze najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest zwrócenie się o pomoc do profesjonalisty, który podejmie właściwe kroki w zależności od przyczyny utraty danych.

Można spróbować odzyskać zawartość dysku we własnym zakresie, jeżeli niechcący, np. przez pomyłkę, sami ją usunęliśmy i mamy pewność, że komputer nie jest uszkodzony, ani nie został narażony na ataki złośliwego oprogramowania. W innych sytuacjach, jak zainfekowanie wirusem, warto mieć podstawy wiedzy w zakresie obsługi technicznej urządzenia. Natomiast w żadnym wypadku nie należy zabierać się do samodzielnej naprawy i prób odzyskania danych, jeżeli komputer uległ uszkodzeniu mechanicznemu na skutek np. upadku na podłogę albo zalania. W takiej sytuacji bezwarunkowo kontaktujemy się z profesjonalnym serwisem.

Na zakończenie rada, którą warto zastosować, zanim cokolwiek stanie się z naszym urządzeniem: róbmy kopie zapasowe! Nawet nie wiemy, kiedy mogą okazać się bezcenne…

Macie pytania dotyczące odzyskiwania danych?

Jeżeli coś Was nurtuje w kwestii odzyskiwania danych – pytajcie śmiało w komentarzu!

Autor: Konrad Bielawski, DATA Lab